Canlılarda Büyüme ve Gelişme

Büyüme canlıların ortak özelliklerinden biri olup canlı ve cansızları birbirinden ayıran temel özelliklerinden biridir. Tek hücreli canlılar bölünerek çok sayıda canlı oluşturabilirler. Var olan bir hücrenin bölünmesiyle meydana gelen iki yeni canlı hücre bölünmesi olarak adlandırılır. Bu olay hücrenin gelişimidir ve gelişim tamamlanıncaya kadar devam eder. Yani tek hücreli canlılar devamlı bölünme yoluyla gelişim sürecine girerler. Süreç boyunca hücre büyümesi gerçekleşir. İşte hücrenin kütle artışı büyümedir.

Çok hücreli organizmalarda büyüme ve gelişme ise doku hücrelerinin bölünerek gelişmesi ve bunun sonucu olarak hücrelerin kütlesel artışı ile gerçekleşir.

Gelişme bir süreçtir ve hücre döllenmesi ile başlar. Döllenen hücre bölünerek çoğalır ve zigot meydana gelir. Süreç  zigot oluşumundan sonra canlı bireyin erginleşmesine kadar gelişmeye devam eder.

Gelişme, hücrelerin art arda bölünmesi ve bölünen hücrelerin farklılaşması ile tamamlanır. Çok sayıda farklılaşmış hücrelerle canlı türüne özgü özellikler meydana gelir. Bu gelişmenin bir sonucudur. Örnek olarak bir insanın gelişim sürecinde zigottan itibaren trilyonlarca hücre meydana gelir ve bunlar farklılaşarak ergin bireyler oluşur.

 

Kısaca  özetlersek  ;

·      Tek  hücreli  canlılarda büyüme,  sitoplazmanın  hacimce artması ile gerçekleşir.

·       Çok hücreli  canlılarda ise büyüme  olayı  hücre  bölünmesi  sonucu  olur.

·      Bitkilerde  büyüme  sınırsızken , hayvanlarda sınırlıdır.

Bir hücrelilerde büyüme nasıl     olur?

 

·      Bir hücrelilerde büyüme, hücre hacminin artışı ile gerçekleşir.

 

 

Çok hücrelilerde büyüme nasıl olur?

·       Çok hücrelilerde büyüme, hücre bölünmesinin artışı dolayısıyla doku kütlesinin artışı ile gerçeklerşir.

 

 

 

Çok hücrelilerde gelişme nasıl olur?

 

·       Çok hücrelilerde gelişme, zigottan ergin bir birey meydana gelinceye kadar geçirilen sürece denir.

 

 

·      Büyüme  olayı  besinlerle ve  solunum  ile gerçekleşir.

 

·      Dışarıdan  alınan  besinlerin hücrede  kullanıması  ve  enerji  oluşturulmasına  içeren olayların tümüne  ‘METOBALİZMA’  denir.

 

METOBALİZMA  : 

Anabolizma ( Yapım olaylar ) ve Katobolizma (Yıkım olaylar)  olmak üzere 2’ ye ayrılır.

Anabolik  ve  Katabolik  olaylar  hücrenin  hayatı boyunca  devam  eder.

 

 

Anabolik olaylar > Katabolik olaylar --> Canlı büyür.

 

Anabolik olaylar = Katabolik olaylar --> Büyüme durur.(Yetişkinlik)

 

Anabolik olaylar < Katabolik olaylar --> Yaşlanma